Zwykle mówi się, że rodzina jest podstawową komórką społeczną. W niej niczym w soczewce skupiają się wszystkie zjawiska mentalnościowe, cywilizacyjne, obyczajowe i polityczne.
Rodzina Tarnawskich wywodząca swe korzenie z Nozdrzca stanowi doskonałe studium XIX-wiecznej polskiej rodziny żyjącej w Galicji. W jej historii odzwierciedlają się aspiracje ówczesnych rodzin chcących zmienić swe położenie na społecznej drabinie. Rodzin, które ukształtowane w pozytywistyczno-romantycznym duchu dążyły do pracy na rzecz familii, narodu i Ojczyzny.
21 października w Centrum Kulturalnym w Przemyślu odbyła się konferencja naukowa „Społecznicy, politycy, uczeni – fenomen rodziny Tarnawskich”. Organizatorem przedsięwzięcia było Centrum Kulturalne w Przemyślu wraz z Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Przemyślu. Patronat honorowy nad wydarzeniem objął marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl. Inicjatorem wydarzenia był dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ, który na co dzień zajmuje się biografiami Tarnawskich rodem z Przemyśla.
Tarnawscy wywodzili się ze zubożałej szlachty zagrodowej. Andrzej Tarnawski walczył w powstaniu listopadowym i Wiośnie Ludów. Ukończył zaledwie szkołę ludową, lecz pracowitość i ambicja sprawiły, że został zarządcą majątku księcia Lubomirskiego. Swe aspiracje wpoił dziewięciorgu dzieci narodzonych z małżeństwa z Teresą z Kostrzewskich. Gdy ta młodo zmarła, dzieci musiały szybko osiągnąć samodzielność. Wpojona przez rodziców wartość solidnej pracy przyniosła owoce. Każdy z braci wszedł do warstwy inteligenckiej. Leonard został adwokatem, Teofil dyrektorem Departamentu Rachunków Wydziału Krajowego, Apolinary doktorem medycyny, Józef sędzią w Niżankowicach, a Stanisław dyrektorem browaru w Krasiczynie. Tarnawscy spełniali oczekiwania, które wiązano z ówczesną inteligencją. Wszyscy członkowie rodziny oprócz pracy zawodowej oddawali się również pracy społecznej.
Konferencja przybliżyła sylwetki poszczególnych członków rodziny Tarnawskich. Dr Ewa Grin-Piszczek przedstawiła historię wybudowania kamienicy będącej własnością dra Leonarda Tarnawskiego i jego rodziny. Dr hab. Tomasz Pudłocki, prof. UJ opowiedział o przemyskich Tarnawskich i ich działaniach na rzecz Przemyśla, Galicji i Polski. Dr Lucjan Fac zaznajomił słuchaczy z zasługami dra Leonarda Tarnawskiego. Natalia Tarkowska przybliżyła sylwetkę doktora Apolinarego Tarnawskiego i jego dorobek społeczny. Dr Izabela Wodzińska omówiła wybrane zalecenia dietetyczne doktora Tarnawskiego. Dr Elżbieta Stanisz naświetliła sylwetkę prof. Władysława Tarnawskiego będącego jednym z pierwszych badaczy literatury angielskiej w Polsce, zaś na koniec Oskar Ostafin opowiedział o jego angielskich peregrynacjach.
W ramach wydarzenia attaché Konsulatu Generalnego RP we Lwowie Mikołaj Rychlik i dyrektor Centrum Kulturalnego w Przemyślu Janusz Czarski otworzyli wystawę Natalii Tarkowskiej pt.: „Do Kosowa, tłusty bracie!”. Natalia Tarkowska jest autorką jedynej naukowej monografii poświęconej Zakładowi Przyrodoleczniczemu doktora Apolinarego Tarnawskiego w Kosowie. Przez niemal pół wieku funkcjonowania (1893–1939) była to nie tylko słynna placówka lecznicza, lecz również ważna placówka kulturalna. Na barwnych planszach pełnych archiwalnych zdjęć wydobytych z prywatnych kolekcji i archiwów można zobaczyć jak niegdyś wyglądała kosowska lecznica. Współczesne zdjęcia ukazują zaś obecny, opłakany stan dawnych obiektów. Wystawa ukazuje jak wieloaspektowe i barwne dziedzictwo pozostawił po sobie doktor Apolinary Tarnawski, a mimo to jego postać wciąż jest zakryta kurtyną niewiedzy. Wystawę zorganizowało Centrum Kultury Polskiej i Dialogu Europejskiego w Stanisławowie.
Konferencja została zwieńczona odsłonięciem tablicy pamiątkowej poświęconej wybitnym członkom rodziny Tarnawskich związanych z Przemyślem: Leonardowi, Wincentowi, Władysławowi i Apolinaremu. Tablicę umieszczono na fasadzie kamienicy przy ul. Grodzkiej 19. Autorem tablicy jest rzeźbiarz Marian Szajda. W uroczystości wzięli udział członek Zarządu Województwa Podkarpackiego Anna Huk oraz dyrektor Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie Dariusz Iwaneczko. Na uroczystość zaproszony został także metropolita Przemyski abp Adam Szal. List skierowany do organizatorów wydarzenia odczytał w jego imieniu dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego w Przemyślu ks. Marek Wojnarowski.
Natalia Tarkowska
Tekst ukazał się w nr 20 (384), 29 października – 15 listopada 2021
Source: Nowy Kurier Galicyjski